Mondros Mutarekesi
MONDROS MÜTAREKESİ30 Ekim 1918 tarihinde, Limni adasının
Mondros Limanı'nda Bahriye Nazırı Hüseyin
Rauf Orbay'ın Başkanlığı'nı yaptığı Osmanlı
Heyeti ile İngiliz Amiral Calthorp'un Başkanı
olduğu İtilaf Devletleri Heyeti arasında
imzalanan Mondros Mütarekesi ile silahlı
çatışma sona ermiştir. 1. Dünya Savaşını
bitiren bu Antlaşma aslında çok ağır şartlar
taşıyordu. Mondros Mütarekesi aslında
Osmanlı Devleti'nin yıkılışını öngörmekte;
İtilaf Devletlerine Osmanlı İmparatorluğunun
herhangi bir bölgesine, güvenliklerini tehdit
edecek bir durum nedeni ile işgal hakkını
tanımakta idi.
Mustafa Kemal'in o zaman ifade ettikleri
üzere; Osmanlı Hükümeti bu mütareke ile
kendini kayıtsız şartsız düşmana teslim
etmeğe muvafakat etmiştir. Yalnız muvafakat
etmiş değil, düşmanların memleketi istilası
için onlara muaveneti(yardımı) de vaad
eylemiştir. Bu Mütareke olduğu gibi tatbik
edildiği takdirde memleketin baştan sona
kadar işgal ve istilaya maruz olacağı
şüphesizdir.
Mondros Ateşkes Antlaşması ile İtilaf
Devletleri, barış antlaşmasının imzalanmasını
beklemeden, Türk Topraklarının taksimine
giriştiler. Ateşkes Antlaşmasının 7. maddesi
gereğince, bütün bir memleketin işgali için
İtilaf Devletlerine imkan veriyordu.
Mondros Ateşkes Antlaşması'nın başlıca
hükümleri şunlardır:
1- Çanakkale ve İstanbul Boğazlarının
açılması, Karadeniz'e serbestçe geçişin temini
ve Çanakkale ve Karadeniz istihkamlarının
İtilaf Devletleri tarafından işgali
sağlanacaktır.
2- Osmanlı sularındaki bütün torpil tarlaları
ile torpido ve kovan mevzilerinin yerleri
gösterilecek ve bunları taramak ve kaldırmak
için yardım edilecektir.
3- Karadeniz'deki torpiller hakkında bilgi
verilecektir.
4- İtilaf Devletlerinin bütün esirleri ile Ermeni
esirleri kayıtsız şartsız İstanbul'da teslim
olunacaktır.
5- Hudutların korunması ve iç asayişin temini
dışında, Osmanlı ordusu derhal terhis
edilecektir.
6- Osmanlı harp gemileri teslim olup,
gösterilecek Osmanlı limanlarında gözaltında
bulundurulacaktır.
7- İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit edecek
bir durumun ortaya çıkması halinde herhangi
bir stratejik yeri işgal etme hakkına sahip
olacaktır.
8- Osmanlı demiryollarından İtilaf Devletleri
istifade edecekler ve Osmanlı ticaret gemileri
onların hizmetinde bulundurulacaktır.
9- İtilaf Devletleri, Osmanlı tersane ve
limanlarındaki vasıtalardan istifade
sağlayacaktır.
10-Toros Tünelleri, İtilaf Devletleri tarafından
işgal olunacaktır.
11- İran içlerinde ve Kafkasya'da bulunan
Osmanlı kuvvetleri, işgal ettikleri yerlerden
geri çekilecekler.
12- Hükümet haberleşmesi dışında, telsiz,
telgraf ve kabloların denetimi, İtilaf
Devletlerine geçecektir.
13- Askeri, ticari ve denizle ilgili madde ve
malzemelerin tahribi önlenecektir.
14- İtilaf Devletleri kömür, mazot ve yağ
maddelerini Türkiye'den temin edeceklerdir.
(Bu maddelerden hiç biri ihraç
olunmayacaktır.)
15- Bütün demiryolları, İtilaf Devletlerin
zabıtası tarafından kontrol altına alınacaktır.
16- Hicaz, Asir, Yemen, Suriye ve Irak'taki
kuvvetler en yakın İtilaf Devletlerinin
kumandanlarına teslim olunacaktır.
17- Trablus ve Bingazi'deki Osmanlı
subayları en yakın İtalyan garnizonuna teslim
olacaktır.
18- Trablus ve Bingazi'de Osmanlı işgali
altında bulunan limanlar İtalyanlara teslim
olunacaktır.
19- Asker ve sivil Alman ve Avusturya
uyruğu, bir ay zarfında Osmanlı topraklarını
terk edeceklerdir.
20- Gerek askeri teçhizatın teslimine, gerek
Osmanlı Ordusunun terhisine ve gerekse nakil
vasıtalarının İtilaf Devletlerine teslimine dair
verilecek herhangi bir emir, derhal yerine
getirilecektir.
21- İtilaf Devletleri adına bir üye, iaşe
nezaretinde çalışacak bu devletlerin
ihtiyaçlarını temin edecek ve isteyeceği her
bilgi kendisine verilecektir.
22- Osmanlı harp esirleri, İtilaf Devletlerinin
nezdinde kalacaktır.
23- Osmanlı Hükümeti, merkezi devletlerle
bütün ilişkilerini kesecektir.
24- Altı vilayet adı verilen yerlerde bir
kargaşalık olursa, vilayetlerin herhangi bir
kısmının işgali hakkını İtilaf Devletleri haiz
bulunacaktır.
25- Müttefiklerle Osmanlı Devleti arasındaki
savaş, 1918 yılı Ekim ayının 31 günü mahalli
saat ile öğle zamanı sona erecektir.