Türk Kütüphanesi

ISKIT SAKA IMPARATORLUGI

İskit - Saka İmparatorluğu

Batılıların Türkleri Avrupa'dan atma

girişimleri karşısında Türklerin Avrupa'nın

eski halkları içinde yer aldığını göstermek

üzere Atatürk'ün ilk incelettiği eski Türk

devletleri içinde İskitler ön sırada yer

almaktadır. Tarihin ilk dönemlerinde ortaya

çıkan ve Orta-Asya'dan hareketle Avrupa'ya

gelen ve burada yaygın bir imparatorluk

kuran İskitlerin Türk kökenli olduğu

konusunda birçok tarih kaynağı

birleşmektedir. Tarihin ilk dönemlerinin en

büyük imparatorluğunu kurmuş olan İskitler

ve Sakalar Atatürk'ün de haklı olarak belirttiği

gibi Avrupa'ya gelen ve ilk Avrupa devletini

kuran Türklerdir.

İskitler, M.Ö.VII yüzyılda Avrupa ile Asya'nın

batı kesiminde, Tuna ile Volga ırmakları

arasındaki bölgede yaşamış bir Orta Asya

kavmidir. Karadeniz'in kuzey kısımlarında

daha önceleri yaşayan Kimmerler Türkistan

ve Batı Sibirya'dan gelen İskitler tarafından

dağıtılmışlar ve Güney Rusya bozkırlarının

dışına sürülmüşlerdir. Yunanlılar tarafından

İskit ( Skuthoi ), İranlılar tarafından "Saka" adı

ile anılan bu kavim Hintlilerce "Caka " diye

biliniyordu. İskitler kendi bölgelerinde

zamanlarının en ileri uygarlığını kurmuş

olmalarına karşın, sonraları çeşitli nedenlerle

imparatorluk dağılmış ve halk başka ülkelere

göç etmiştir. Ünlü tarihçi Herodot , İskit adının

Karadeniz'in kuzeyinde yaşayan yerli halkın

kullandığı "Skolot " ya da " Oskolot"

sözcüğünden geldiğini ileri sürmektedir. Eski

dönem coğrafyasında Karadeniz'in kuzey

bölgesine İskitya adı verilmektedir. Bu

bölgenin mi kavime, yoksa kavimin mi bu

bölgeye adını verdiği tarihçiler arasında

tartışma konusudur. Ayrıca İskit adını bu

kavimin mi kendisine verdiği, yoksa bu kavim

hakkında bilgilerin merkezi olan Yunan

kaynaklarının sahibi olan Grek tarihçilerinin

mi bu adı taktığı da tartışmalı konular

arasındadır.

İranlılarla beraber Türklerin de Sakalar diye

andığı bu kavimin ilk yurtlarının Tanrı

Dağları , Fergana ve Kaşgar bölgesi olduğu

benimsenmektedir. Sakaların ilk boyları

M.Ö.VIII yüzyılda bu bölgeden batıya göç

etmişlerdir. Bu göç edenlerden bir grubun

Aral gölü dolayında, Seyhun nehri ağzı

çevresinde yerleştikleri, diğer bir grubun ise

Hazar Denizi 'nin kuzeyinden geçerek Güney

Rusya'ya gittikleri ve o tarihlerde o bölgede

yaşamakta olan Kimmerleri Kafkasya 'nın

güneyine, Ön Asya'ya doğru göçe zorlayarak

yerlerini aldıkları kesin olarak bilinmektedir.

İskitlerin konuştukları dil ile İran dili arasında

bazı benzerlikler olması nedeniyle tarihçilerin

bir kısmı da İskitleri İran asıllı olarak

benimsemek eğilimindedir. Diller arasındaki

benzerliklere bakarak bir kavimin kökeni

hakkında karar vermek son derece hatalı bir

tutumdur. Bugün Türkçe'de yaşayan Arapça

ve Farsça sözcüklere bakarak Türklerin Arap

veya Fars kökenli oldukları ileri

sürülemeyeceğine göre, İskit dilindeki İran

asıllı sözcüklerin de bu kavimin İran asıllı

olduğunu göstermesi yetersiz bir delildir. Ne

var ki, İskitlerin geldikleri bölgenin Türkistan

olması İskitlerin bir Türk kavimi olduğu

konusunda daha güçlü bir kanıtıdır.