Hazar Turk Devleti
"Onüçüncü Kabile"Yahudi Türk Devleti
Hazar Kağanlığı
Cumhurbaşkanlığı Forsu"ndaki Yedinci Yıldız
Karaim Türklerin Ortaasya"daki ilk dinleri
Şamanlıktı. Türk boyları yüzyıllar içinde
anayurtlarını terkedip başka başka yerlere
göç ettiler. Dinsel inançlarında da değişikler
oldu, içinde bizim de bulunduğumuz Türk
boyları ve devletleri Müslümanlığı, bir kısmı
Hristiyanlığı, bir kısmı Budizmi bir kısmı da
Yahudiliği seçti.
Burada sizlere Yahudiliği din olarak seçen
Türk boylarında Hazar Kağanlığı ve onların
günümüzde torunları kabul edilen Karaim
Türkleri"ni anlatmaya çalışacağız.
Göktürk İmparatorluğu"nun yıkılmasından
sonra batı kanadı, Don-Volga-Kafkasya
üçgeninde 650 yılında Hazar Devletini (Hazar
Kağanlığı) kurdular, başkentleri İtil, Etel veya
Belencer"di. Hazar kelimesi Türk kökenli bir
kelimedir ,( gazar, kezer, gezer) kökünden
olup göçebe, dolaşan anlamına gelmektedir.
Hazarlar kendilerine Sabar demişlerdir.
Cumhurbaşkanlığı Forsu"ndaki yedinci yıldız
ve bayrak Hazar Kağanlığı"nın bayrağıdır.
Bizanslılar, Sabarların yaşadıkları bölgeye de
Sabariya demişlerdir. Bu bölge bugünkü
Sibiryadır.
Hazarlar, bizim de içinden çıktığımız Oğuz
boyundandırlar, dört yüz sene Hazar denizi ile
Karadeniz arasında devlet olarak varlıklarını
sürdürdüler. Hazar Türkleri alfebe olarak
Orhun yazıtlarının alfebesi olan Göktürk
alfabesini kullandılar, Türk dilinin Kıpçakça
lehçesini konuşurlardı. Bu lehçe Türk dili
içinde Oğuz lehçeleri gurubunda yer alır ve en
çok konuşulan gurubu oluşturur. Konuşulan
bölgeler ise: Türkiye, Azerbaycan, Irak
Türkmenleri, Batı Avrupa, Bulgaristan,
Gagauzya-Moldovya ve Doğu Türkistan"dır.
Hakanlarına, Büyük Kagan, Kagan Beg, Hakan
Beg, Şad Tarkan, Yabgu diye hitap ederler.
Şehirlerinin adları Saksın, Sakarkent, Yüzkent,
Begkent (Beykent), Hakanlarının adları da,
Bulan, Ubaca, Bünyamin, Yusuf ve
Sabutay"dır.
Hazar İmparatorluğu
Türk Hazar devleti çağının ve doğu Avrupanın
en mühim ve en modern devletlerinden biri
idi. Bu gün Cumhurbaşkanlığı forsundaki
yedinci yıldız ve yedinci bayrak Türk Hazar
Kağanlığını temsil etmektedir.
Önceleri Gök Tengri ve Şaman inancına sahip
olan hazarlar 780 yılında, diğer Türk
devletlerinin Müslümanlıkla yavay yavaş
tanıştığı yıllarda , bir taraftan Müslüman
Arapların, diğer tarafta Hristiyan Bizansın
baskılarından kurtulmak için Museviliğin onıki
mezhebinden biri olan Karaim mezhebini
kabul ederek Museviliği seçtiler.
Karaim mezhebi Hazarların daha önceki
dinleri Şamanizmle benzerlikler göstermekte
idi . Tarihte Yahudiliği kabul etmiş tek Türk
topluluğudur. Tarihçiler Hazarların Yahudiliği
kabul etmesinin altında siyasal nedenlerin
yattığında birleşirler. İslam dinini kabul etmek
Halifenin emri altına girmek demekti,
Hristiyanlıkta ise kilisenin bağımlısı haline
gelmek tehlikesi vardı, bu dini kabul etmekle
Halifenin ve Bizansın baskısından
kurtulacaktı. Arthur Koesler "Onüçüncü
kabile" adlı kitabında " Hazarlar sekizinci
yüzyılda en parlak dönemini yaşamışlardır,
ekonomik ve askeri bakımdan güçlü
olmasalardı Yahudiliği alamazlardı."
demiştir. Çevredeki bazı komşu devlet ve
kırallıklar Hazar Kağanlığına "Yahudi Krallığı"
da demişlerdir.
Zamanla zayıflayan ve eski ekonomik ve
askeri gücünü kaybeden Hazarlar komşu
devletlerin ve Rusların saldırıları ile 980
yıllarında dağalmıştır., 1100 yıllarında da
tarih sahnesinden tamamen silinmişlerdir.
Hazar Kağanlığının yıkılmasından sonra
dağalan Hazarların bir kısmı, Kıpçaklar,
Peçenekler, Selçuklular gibi Türk boylarına
karışmış bir kısmı da Ukrayna, Litvanya,
Macaristan Kırım ve Polonya"ya ve
Romanya"ya dağalmışlardır.
Hazar İmparatorluğu dağıldıktan sonra
"Hazar Göçleri" ve "Göç Yolları"
Geniş topraklarını işletecek nüfustan yoksun
Litvanya Prensliği 1370 yılında Türkçe
konuşan Hazar Yahudilerini zorla Polonya ve
Litvanya"ya yerleştirir ve göçmen çekebilmek
için geniş ayrıcalıklar tanır.
Dağılan Hazarlar artık gittikleri yerlerde
Hazar Türkü değillerdir. Bağlı oldukları
mezhepten dolayı onlara Karay Türkleri ,
konuştukları Türkçe"ye de Karaim Türkçesi
denildi, bu mezhebin tamamı zaman içinde
Türklerden oluştuğu için "Karaim" sözü bir
mezhebi ifade etmekten çok, Yahudi Türkleri
anlatan bir terim oldu. Kelimenin aslı
İbranicedir ve "oku" anlamına gelir.
Cumhuriyet devri yazarlarımızdan Refik Halit
Karay"da bunlardan biridir. İsrail Yahudileri
ise onlara "Kuzeri" dedi.
İsrailoğullarının dini olan Museviliğin oniki
mezhebi vardı, bu mezhepler, Nuh
peygamberin oğlu "Sam"ın torunlarından
Yehuda"nın oniki oğlunun kabilelerine ait
mezheplerdi, bütün dünyadaki Yahudilerin ve
Doğu Avrupa Yahudilerinin bu oniki kabileden
geldiğine inanılırdı.
Kendisi de , Macaristana göç eden Hazar
Türkü ve Yahudi bir ailenin çocuğu olan yazar
Arthur Koestler "Onüçüncü Kabile" adlı
kitabında bunun böyle olmadığını, Doğu
Avrupa (Aşkenaz) Yahudilerinin Türk kökenli
Hazarlar olduklarını yani Onüçüncü kabileden
geldiklerini savunmuştur. Hazar Kağanı Yusuf
Yabgu, İspanyollara yazdığı bir mektubunda
soyunun Nuhun üçüncü oğlu Yafes"in torunu
ve Türklerin atası sayılan "Turg-
arma" (dilbilimciler "Türk" olarak okurlar) dan
geldiğini yazmıştır.
Hazar İmparatorluğunun dağalması ile
Kırım"a giden bir kol burada bir müddet
varlıklarını sürdürürler, daha sonra buradan
Rusların baskısı ile bir kısmı direk İstanbul"a
bir kolu da önce Romanya"ya oradan
Edirne"ye gelir. Fatih Sultan Mehmet
Edirne"ye gelen bu kolu İstanbul"a getirtir.
Karaimlerin Kiev"deki ibadethaneleri (Kenesa)
İstanbul yeni fethedilmiştir, harap bir haldedir
yeni binalar yeni eserler yapılması
gerekmektedir, Karaim Türkleri bu işlerde
yetenkli ve ustadırlar. İstanbul"a getirilenler
daha önce bir şekilde gelmiş olanların
oturduğu Eminönü Yeni Cami bölgesine ve
Karaköye yerleştirilirler. Karaköy"e
yerleştirilen Karay"ların oturduğu yer
anlamında halk buraya Karayköy der,
sonraları söylene söylene Karaköy olur.
1560 yıllarında Eminönündeki yeni Cami"nin
yapımı sırasında Karaim Türkleri buradan
diğer Yahudi cemaatlerin yaşadığı Hasköy"e
yerleştirilirler.
Eminönü ve Karaköyden gelen cemaat burada
bulunan Karay mabedinin etrafında
toplandılar.1918 yılında çıkan bir yangından
sonra Hasköy"den de dağaldılar.
Hasköy"de sadece Kenesa"ları,(mabetleri) ve
mezarlıkları kaldı. Bugün azda olsa küçük bir
Karay Cemaati Hasköy"de yaşamaktadır her
Cumartesi ibadethanelerinde ayinlerini
yapmaktadırlar. Karay"ların ibadethanelerinin
adı "Kenesa" dır. Allahın adını "Tengri" olarak
anarlar, nadiren "Alla" adını kullanırlar. Son
zamanlarda Kırım Karayları, İstanbul"dakileri
maddi ve manevi olarak desteklemişlerdir.
Karaylar İstanbul"da İstanbul Türkçesinin
dışında, Karay Türkçesinin Trakay-Galits
ağzını konuşmaktadırlar. Atatürk 1934 yılında
yapılan Türk Dil Kurultayı"na Karaim
Türklerini de çağırmıştı.
Bugün dünyada 30.000 kadar Karaim Türkü
vardır. Bunun bir kısmı İsrail"de Amerika
Rusya,Polonya, Macaristan Litvanya ve
Estonya ve Türkiye"de yaşamaktadır.
Discovery Kanal da "Kültür vasıtasıyla
ulaşmak, kaybolan diller" ara spotlarında
Litvanyadan konuşan Karaim Türkü kız,
anlaşılır bir Türkçeyle,"Biz Karaim Türküyüz,
altıyüzyıl önce Litvanya"ya göç etmek
zorunda kaldık", o günden bu yana örf ve
adetlerini koruduklarını elli aile kadar
kaldıklarını dillerini yaşatabilmek için büyük
çaba sarfettiklerini anlatmakta ve çiğ börek
tarifi yapmaktadır. Arka fonda bir kadın
Karayca bir türkü söylemektedir bu türkünün
Türkçe versiyonu ise "Şu limandan yük
yükledim gemim dolmadı" dır.
Ne yazıktır ki, binlerce kilometre uzakta
dilimizi konuşan "Ben Karay Türkü"yüm"
diyen kızın sözlerini "Ben Karay"ım " diye
tercüme etmişler.
Geçen yıl ülkemizde yapılan Eurovision şarkı
yarışmasında Litvanya"yı Karaim Türklerinden
bir grup temsil etti. Fakat TRT spikeri,
topluluğu değişik bir dil konuşan Litvanyalı
küçük bir azınlık diye takdim etti. Basında da
bu konuda bazı gazetelerde cılız iki satır
haberden başka bir şey çıkmadı.
Türkiye"de Karay Türklerinin sayısı 1985
yılında 150, 1995"te 90, bugün de 80-90 kişi
olarak tahmin edilmektedir. Kendilerine
"Karaist" demektedirler
Doğan Avcıoğlu, Türklerin Tarihi adlı
eserinde: Türkolog Zogockowski"nin ,Karaim
Yahudilerinin eski Hazar Türkleri"nin bu güne
dilleri ile ulaşan en katkısız torunlarıdır,
dediğini yazar.