Harzemsahlar Devleti
Harzemşahlar ( 1097 - 1231 )Ceyhun ırmağının Aral gölüne döküldüğü
yerin güney kesimleri Harezm ( Harzem )
adıyla anılır . Öteden beri burada hüküm
sürenlere Harzemşah ( Harezmşah )
denilmiştir. Harzemşahlar sülâlesinin
atası Anuş - Tegin isminde, Begdili Türk
zümresine mensup bir kişidir . Anuş -
tegin Selçuklu Sultanı Melikşah’ ın saray
hizmetinde bulunuyordu . Oğlu
Kudbeddin Muhammed , Selçuklulara
bağlı kalarak , Harzemşah unvanı ile bu
bölgenin valiliğini üstlenmiştir
(1097 - 1128 ) .
Daha sonra başa geçen Atsız ve İl- Arslan
devirlerinde hem Irak Selçukluları hem
de Kara- Hıtaylarla mücadele edildi.
Nitekim İl - Arslan, Sultan Sencer’ in ölümü
üzerine bağımsızlığını ilân etti ( 1157 ).
Harzemşahların en büyük hükümdarı
Alaaddin Tekiş ’ tir ( 1172 - 1200 ) . Tekiş ,
önce Kara - Hıtaylar’ ı , ardından son
Selçuklu Hükümdarı II . Tuğrul ’ u yendi .
Harzemşahlar kısa sürede sınırlarını
Doğu Anadolu ’ dan Maverâünnehir’ e
kadar genişlettiler . Âdeta Selçuklu
devletinin vârisi oldular. Karahanlı ve
Kara- hıtay devletlerine son verdiler .
Ancak bu parlak dönem uzun sürmedi.
1220 ′de bütün ülke Cengiz Moğolları ’nın
istilâsına uğradı. Celâleddin Harzemşah
devleti yeniden toparlamak için
uğraştıysa da başarılı olamadı . Ölümü
üzerine Harzemşahlar Devleti tamamen
ortadan kalktı (1231 ) .